Kaligrafi, Osmanlı Hat Sanatı, Tuğralar
#1
Merhaba,

Yazı estetiği konusunda paylaşımları farklı bir başlık altında değerlendirelim istedim.


Kaligrafi/Güzel Yazı, Osmanlı Hat Sanatı ve Tuğra'lara meraklıyım. Örneklerine ve tarihine meraklıyım, yoksa yazmak filan bana uzak....yazma konusunda eğitimim de, yeteneğim de yok. Normalde kalemle yazarken çok hızlı yazan birisiyim, sabırsızım da...ama laptop ya da iPad'e değil ısrarla dolmakalemle farklı defterlere yazarım işlerle ilgili durumlar da dahil.

Neyse, umarım forumda bu konulara ilgi duyan üyeler vardır...farklı paylaşımlarda bulunurlarsa seviniriz.

Uzun süredir yazmayı düşündüğüm Tuğralar konusuyla bu başlıktaki ilk yazıyı yazmak istedim bir çay keyfi sırasında:


TUĞRA

En basit tanımıyla Tuğra, Padişah'ın imzasıdır diyebiliriz.

Bir metindeki güzel bir tanım da şu şekilde: "Osmanlılarda da Tuğra, sultanların gözalıcı kaligrafik nişan, alamet veya arması, bir çeşit imzasıdır."

Biraz geçmişine bakalım:

Tuğra sözcüğü Oğuz Türkçesindeki Tuğrağ'dan geliyor diyor uzmanlar.

Güzel dilimizin ilk sözlüğü olan, kültür hazinemiz , taa 1074'te yazımı bitmiş Divan-ı Lügatı Türk'de (Kaşgarlı Mahmud), " Hükümdar Mühürü" açıklamasıyla geçer Tuğrağ sözcüğü.

Anadolu Türkçesinde sondaki ğ düşer ve Tuğra'ya dönüşür sözcük.

Farsçada Nişan, Arapçada Tevki olarak geçer.

Osmanlı'dan önceki önemli devletimiz Selçuklularda farklı bir formda tuğralar kullanıldıysa da bu işin sanat haline gelip, öneminin artması Osmanlı İmparatorluğu zamanıdır.

Osmanlının ilk lideri Osman Gazi'ye ilişkin bir tuğra bulunamamıştır. 36 Padişah ama 35 Tuğra bulunmakta tarihimizde.

Tahta çıkan bir Padişah için Tuğra düzenlendikten sonra bir daha değiştirilmezdi. Devlet kavramına verilen önemden, Tuğralar yazıldıkları dökümanın en tepesinde yer alırdı. Tuğralar tuğrakeş denilen saray görevlilerince yazılırdı belgelerin üstüne. Yetkisi olmayan Tuğra yazamazdı.

Osman Gazi'nin oğlu Orhan Gazi ise, devlet belgeleri, fermanlar, ahitnameler gibi belgelerin üzerine bastırmak için kendine aşağıda gördüğümüz ilk Osmanlı Tuğrasını yazdırır.


059dc83263758e435954acb4b98259ba.jpg


Bu ilk Tuğra oldukça basit bir tarzdadır.

Şöyle yazmaktadır bu ilk Osmanlı Tuğra'sında: 'Orhan bin Osman' ( Osman oğlu Orhan)



Şimdi de bu ilk Osmanlı Tuğrasının bölümlerine bakalım:

cddf798525a4739646330a2a84984c9c.jpg


Bu da Tuğra'lardaki genel 'break down':

b9834c76c5ebb4ffb0e606032b3a7efc.jpg




Sonraki Pasişahlar zamanında Tuğra'lara çeşitli ekler yapılarak, bu 'imza' zenginleştirilmiştir.
'el muzaffer daima' , 'han' gibi eklentilerdir bunlar.

İlk zamanlarda sadece devlete ait belgelerde yer alan Tuğra'lar, zaman içinde padişah mühürlerinde, paralarda, pullarda, anıtlarda, resmi binalarda, kimlik belgelerinde gözükmeye başlar.


Benim en sevdiğim ( ve en çok bilinen Tuğra) Tuğra Kanuni Sultan Süleyman'ın aşağıdaki Tuğrasıdır. ( 2 farklı yazımıyla)

553db81a349339130d80d6d50488c88e.jpg


1e65132c518511dfd59a4322bc9c5970.jpg



Şöyle yazar bu Tuğra'da: Süleyman Şah bin Selim Şah Han el-muzaffer daima"




Osmanlı Hat Sanatını tanıtmak için güzel yazılar yazan araştırmacı ve aynı zamanda kendisi de hattat olan (Hat sanatının son büyük Üstadlarından bizim Üsküdar'lı Necmeddin Okyay'ın öğrencisiydi ve ondan icazet almıştı) Prof. Uğur Derman üstadın ve nice sanat tarihçisinin muhteşem ölçüleri ve kaligrafik kuvveti ile 'en mükemmel' buldukları Tuğra ise 34. Padişah II. Abdülhamid'in muhteşem hattatlarımızdan Sami Efendi tarafından yazılan, altın oran varyasyonları içeren aşağıdaki tuğrasıdır.


Çok değerli Uğur Derman Hoca bu Tuğra için "Tuğraların Padişahı" der.



6bdbc7a4ee1759f52da85e38e35c884f.jpg






Sent from my iPad using Tapatalk
Cevapla
#2
Elinize sağlık , çok güzel bir başlık ..
Cevapla
#3
Ek bir bilgi ile giriş yapayım o zaman aslında tuğra; tuğ sancak/mühür sözcüğüne -rağ/rak eki eklenerek elde edilmiştir.Aynı ek mızrak/mizrak ta da görülür,mız/miz çuvalları delmeye/iğnelemeye yarayan sivri uçlu metal iken rağ/rak eki ile bunun bir sopa ucuna bağlı silah anlamına gelen mızrak kelimesi oluşur.Tuğun bir tahta kalem ile işlenmesi ise tuğrağ/tuğrak kelimesi elde edilir.Zamanla 12nci yy. B/V gibi harflerin dönüşümü gibi ğ/k harfi atılır.


Tapatalk kullanarak iPhone aracılığıyla gönderildi
bir yıl daha bitiyor
düşlerim,tasarılarım,yarım kalmış onca şey
her yıl biraz daha kısalıyor bir öncekinden
bana mı öyle geliyor yoksa daha hızlı mı ilerliyor zaman
insan yaşlanırken?
Cevapla
#4
Komşum, güzel bir konu açmışsınız. Zevkle okudum. Elinize sağlık.
Dünyayı görüşüne göredir, insanın dünya görüşü. Maddeci için, gözyaşı tuzlu su, kalp ise kan pompasıdır...
Cevapla
#5
Komşum tebrik ederim herzamanki gibi çok aydınlatıcı paylaşımlar .
Cevapla
#6
Teşekkür ederim @Serjames @ahraz @koolandgang @Nani Kuş


Sent from my iPad using Tapatalk
Cevapla
#7
Çalışma odamın duvarlarından birinde asılı olan (bir Türk Hattat tarafından İpek üzerine yazılmış) bu Kanuni Sultan Süleyman Tuğrasına bakmak hoşuma gider.

000a465b55e9dabaca811c07d2c0862c.jpg


Sent from my iPad using Tapatalk
Cevapla
#8
(26/04/2017, Saat: 03:19)SumNauta Adlı Kullanıcıdan Alıntı: Çalışma odamın duvarlarından birinde asılı olan (bir Türk Hattat tarafından İpek üzerine yazılmış) bu Kanuni Sultan Süleyman Tuğrasına bakmak hoşuma gider.

000a465b55e9dabaca811c07d2c0862c.jpg


Sent from my iPad using Tapatalk

Yavuz Sultan Selim kitabı'nın yazarı Talha Uğurluel mi ? Tam göremedim .
Cevapla
#9
Bu kürsü yada sereyi her tuğrada nasıl birebir aynı atıyorlardı Huh
En karışık kısım ..
Cevapla
#10
Yok, önemli Tarihçilerimizden(di) Yılmaz Öztuna'nın kitabı o.


Sent from my iPad using Tapatalk
Cevapla


Konu ile Alakalı Benzer Konular
Konular Yazar Yorumlar Okunma Son Yorum
  Bir Osmanlı Berberi - Gravür ohtararan 1 3,562 03/06/2013, Saat: 23:12
Son Yorum: Fallschirmjäger

Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar: