Keep Calm and Vape On

[FurkanY]

@ahraz üstadım selamlar. Hangi yol gözünüze daha uygun geliyorsa, içinize siniyorsa onu uygulamak içinizin rahat etmesi açısından daha doğru tabi ki, ama ben konuyu müsaadenizle azıcık daha genişletmek isterim. Belki hekim arkadaşın söylediklerine ekleyeceklerim içinizi rahatlatabilir, çünkü olay aslında bazı hekim arkadaşların kestirip attığı gibi değil.

Konuyu temelinden anlatmak faydalı olacaktır. Sigara neden bağımlılık yapar sorusunun cevabı ile başlarsak, sigara ve diğer tütün mamullerindeki nikotin, beyindeki zevk alma bölgeleri olarak özetleyebileceğimiz bir kaç farklı bölgedeki nöronların, üzerindeki nikotinik reseptör denilen reseptörlere bağlanmak vasıtasıyla depolarize olup impuls başlatmasına, yani nöronun aktifleşmesine sebep olur. Bu nöronlar ise nörotransmitter denilen başkaca bir kaç madde ile birlikte önceden de adını duymuş olabileceğiniz dopamin denilen bir maddeyi salgılar.( Dopamin vücutta değişik organlarda farklı farklı işler yapar, örneğin kalpte salgılanırsa daha kuvvetli ve hızlı atmasını sağlar, beyinde belli bölgelerde salgılandığında zevk ve bağımlılık hissettirir, belli bölgelerde az salgılandığında parkinson hastalığına sebep olur ( ekstrapiramidal yolak denen, hareketi kontrol eden bir yapıda), belli bölgelerde fazla salgılandığında şizofreni hastalığına sebep olur. Yani sigarayı sevmemizin ve bağımlı olmamızın sebebi annenize sarıldığınızda harekete geçip size mutluluk veren nöronları kandırarak harekete geçirmesidir. Bu oluşan sonuç kötü bir sonuç değil aslında, fakat nikotinin nerelerden kimlerle geçip beyne ulaştığı kısmı sıkıntılı.

Zararın sebeplerine gelirsek kullandığınız tütün ürününe göre zarar mekanizması değişir. Maraş otu denilen kurum ile harmanlanmış tütünü dilinin altında çiğneyen kişi ağız içi ve farenks ( boğaz ) kanseri olurken, sigara/pipo/puro vs içen kişinin larenks kanseri/akciğer kanseri/COPD gibi birbirinden farklı hastalıklara yakalanmasının sebebi budur. Tütün ürününe göre nikotin ile birlikte binlerce farklı çeşit kimyasal oluşur. Burada endüstri şu tezle insanları kandırma çabası içinde: " Sigaranın hastalık yapma sebebi tütün yandığında ortaya çıkan aromatik hidrokarbonlar iken bağımlılık yapan ve zevk veren nikotindir. O zaman biz aromatik hidrokarbon çıkarmayan nikotin türevleri alırsak hasta olmayız ama zevkimizden de mahrum olmayız."
Bu tez sayesinde nikotini de üreten kendileri oldukları için, ve yukarıdaki bahsettiğim bağımlılık mekanizması kişinin sigaraya olan zaafını sürekli canlı tutacağı hatta artıracağı ve tekrar dönme ihtimali güçlü olduğu için her türlü kar ederler. Fakat yukarıdaki mesajımda paylaştığım haberin içeriğine bakarsanız, daha yeni sonlanan toraks kongresinde bir konu üzerinde ehemmiyetle duruldu. Sadece aromatik hidrokarbonlar değil, nikotinin kendisi de alveol hasarına sebep oluyor, yani akciğere etki ediyor. Uluslararası ve üst düzey bir kongredir bu, tüm dünyadan bir çok toraks derneği katılımcı olur, ki ülkelerin en kıdemli hocalarından oluşur bu dernekleri temsilen katılan hekimler.

Yani yukarıdaki iki paragrafın özeti, vaporizatör ( dumanlaştırıcı, buharlaştırıcı ) vasıtasıyla akciğere alınan sıvı formdaki nikotin , aromatik hidrokarbon içermese bile size zarar verir. Ve bağımlılığı bırakmanıza en ufak bir katkısı yoktur. Dolayısıyla ben e sigara kullandım öyle sigarayı bıraktım sonra da e sigarayı bıraktım kurtuldum diyen arkadaşların hepsi, direk sigarayı bırakmaya çalışsa "e sigarayı" bırakmaya çalışırkenki ile aynı seviyede yoksunluk çekecek. Çıkarmada sıfır, bölmede 1 yani bu durum.

Yukarıdakileri hem bu mesaj vasıtasıyla konu ile ilgili hap bilgi edinmek isteyen arkadaşlara faydalı olabileceği için hem de şimdi ilaçlara değinirken etkilerini, nasıl işe yaradıklarını daha iyi anlatabilirim diye yazdım. Asıl olarak sigara bıraktırma ilaçları ile ilgili şunları söylemek isterim:
Günümüzde bu konu için uluslararası tıp dünyasının efektifliği üzerinde fikir birliğinde olduğu ( bilimsel çalışmalar ile kullanan kişilerin nikotin replasmanına göre çok daha etkili bir şekilde sigarayı bıraktığının ispatlandığı ) iki tedavi bulunmaktadır. Bunlar Varenicline denilen etken madde ve Bupropion denilen etken maddelerdir. Medikal bilimlerin içerisinde yer alan herkes bilir ki dünyada ilaç endüstrisi deyince akla bir kaç ülke gelir. Bu bir kaç ülkenin ürettiği ilaçların da etkin olup olmadıkları, hangisinin daha etkin olduğu, hangi durumlarda kullanılmalarının gerekli olduğu, yan etkilerinin neler olduğu ne kadar sık olduğu, hangi durumlarda kullanılmaması gerektiği, kullanılan dozun ne olması gerektiği gibi " onay ve kontrol" işlerini yapan kurum denince de akla Amerika gelir. FDA denen kurum. Ve bu kurum bu onayları ve düzenlemeleri yaparken 4 aşamadan oluşan çok ciddi deneyler yapılır. Yüzlerce binlerce farklı insan üzerinde denenir. Yan etkilerin sıklığına ve şiddetine bakılır. Eğer belli kişilere veya belli durumlarda tehlikeli bir ilaç olduğuna karar verilirse bu kurum ilacı ya piyasaya sürdürmez ya da şerh düşer, uyararak sürer. Ve tüm dünya ülkeleri kendilerinin de bu tarz kurumları olduğu halde en güvenilir ve ayrıntılı , pimpirikli çalışan bu kurum olduğu için bu kurumun yazdığı rapora bakar.
Yukarıda yazdığım iki ilaç iki farklı mekanizma üzerinden sigarayı bıraktırır.
Varenicline denen ilaç nikotin ile yarışarak yukarıda bahsettiğim nikotin reseptörlerine bağlanır ve nöronları uyarır ancak nikotinin kendisi kadar dopamin salgılatmaz. Sigara içerken beyne ulaşan nikotin de bağlanacak boş reseptör bulamaz , siz de zevk almaz bağımlılık hissetmezsiniz. Bu ilacın da her ilaç gibi yan etkileri vardır, en yaygın görüleni mide bulantısıdır. Bunun dışında baş ağrısı ve insomnia( uyuyamama) yapabilir. Size bahsettikleri intihar olayına gelirsek bu ilacın geliştirilme ve piyasaya sürülme aşamasında yapılan denemelerinde ( yukarıda bahsettiğim 4 aşamadan oluşan ciddi testler bunlar) böyle bir bulgu yoktur. İlaç piyasaya çıkıp denemelerdeki kullanan yüzler, binlerce insana ek olarak on binler yüz binlerce insan tarafından kullanılmaya başlanınca bazı klinikler 2007 senesinde reçete ettikleri hastalarının intihara meyil ettiği ve psikiyatrik yan etkiler gördükleri ile ilgili raporda bulunmuşlardır. Sayıları öyle çok değil, fakat ilaç yeni olunca her rapor dikkatle incelenir. FDA bu raporları araştırmış, intihar düşüncelerinin ilaç ile ilgisi olup olmadığına dair bir bilimsel ve istatistiki kanıt bulamamış, dolayısıyla emin olamamış ( bu raporlarda bahsi geçen insanlar ilaçtan bağımsız olarak da meyilli olabilirler yüz binlerce kişiden bahsedince normal bir durum da olabilir) ve 2009 senesinde eğer ilacı kullanınca intihar etme isteğiniz oluyorsa kullanmayı bırakın demekle yetinmiştir. Eğer radyolojik görüntüleme, fizyolojik nörolojik ve psikiyatrik analizler ile veya istatistiki olarak ufacık kanıt bulunsa idi zaten kanıt var denerek ilaca şerh düşülürdü ya da tamamen piyasadan toplatılırdı. 2016 yılına gelindiğinde ise ilaç artık yukarıda bahsi geçen sayıdan katlarca fazla insan tarafından kullanılan ilacın intihara meyil ile alakasının olmadığı kesinleşmiş ve FDA bu intihara meyil hissediyorsanız ilacı kullanmayı bırakın uyarısını da çekmiştir. Üzerinden de bir yıl geçti,bazı hekim arkadaşlar ya kendilerini güncellemiyor ya da kendilerince pimpirikli davranıyorlar fakat bu bilimsel bir yaklaşım değil. Yani sizin hasta/danışan olarak içinizin rahat ettiği şeyi yapma hakkınız var ama hekimin kafasına göre bilimsel kanıtları yok sayıp bir bağımlının sigara bırakmasının önüne geçecek kanıtsız fikirleri iletme hakkı yok. Diğer ilaç ise ( bupropion) zaten hali hazırda sigara bırakmaya ek olarak depresyon tedavisinde de kullanılan hatta bu konuda Amerika'da en çok reçete edilen ilaç. Onun hakkında da açıklama yaparak konuyu daha da uzatmayayım.

Yani komşum dediğim gibi içinizin nasıl rahat olacağına göre karar verebilirsiniz, hatta zevk için e sigara içebilirsiniz, hatta direk sigara da içebilirsiniz sizin bileceğiniz iş, ancak bu yazdığım iki ilaç sigarayı bırakmanızda " gerçekten" faydası olacak olan ve yan etki bakımından diğer yöntemlere göre en az zararlı olan yöntemlerdir.

Çok uzatıp başınızı ağrıttıysam affola. Size kıymet verdiğim için bunları bilmenizi istedim. İyi günler, sağlıklı ömürler dilerim komşum.