The Unknown Turks (Bilinmeyen Türkler)
Kurtuluş Savaşı sırasında Millicilerin merkezi olarak bilinen Ankara'ya gelip direnişin lideri Mustafa Kemal ve diğer önemli isimlerle görüşen çok genç Amerikalı gazeteci Clarence Streit o sıralar orada bulunan tek yabancı gazeteci olarak sadece röportajlar yapmamış, Anadolu köylerinde kalmış, halkla konuşmuş ve bir çok fotoğraf çekmiş.
Bir savaşı sürdürürken dışarıya seslerini duyuramayan Mustafa Kemal ve çevresindekileri dinlemiş, halkın bakışına dair notlar almış.
Amerika'ya döndüğünde bu deneyimini bir kitap haline dönüştürmek istediyse de kimseye bastıramamış kitabını.
Bahçeşehir Üniversitesinin Amerikalı Tarih Profesörü Heat Lowry onunla Washington'da yıllar önce tanıştığında, hiç bir yerde önceden yayınlanmamış bir çok fotoğraf da içeren bu röportaj ve gözlemleri inceleme fırsatı bulmuş.
Aradan onca yıl geçtikten sonra bu fotoğrafları ve yazıları Türk insanıyla buluşturacak bir adım atan Bahçeşehir Üniversitesi güzel bir iş yapıp bu kitabı İngilizce ve Türkçe bastırmış.
Bana ilk yapılan İngilizce basımdan olan kitap hediye edilmişti bir süre önce. Bugün farklı bir konuyla ilgili tekrar kitaplığımdan çekip baktığım bu kitap hakkında kısa bir paylaşım yapmak istedim (ilgilenebilecek) forum üyeleriyle.
Kitapdan kısa kısa yazarın kimi gözlemleri ve fotoğrafları aşağıda:
1) Doruk Han'da bir deve sürücüsüne bu yollarda seyahat güvenli mi diye ? sordum...şöyle cevapladı: 'Bir kaç ay önce bu yollardan geçemezdiniz ama şimdi Mustafa Kemal Paşa sayesinde eşkiyalardan yana bir tehlike kalmadı, Allah ona uzun ömür versin'
2) Buradaki Türkler (Amerikada yaygın olan) Ağaç Dikme Günü geleneğini başlatmaya da vakit bulmuş...Mustafa Kemal Paşa'nın himayesinde 'Ağaç Derneği' kurulmuş, amaç insanlara, özellikle okul çocuklarına ağaç sevgisi aşılamak.
3) Yazar bir gün bir lokantada otururken içeriye havalı bir edayla giren 12-13 yaşlarında silahlı, küçük asker görünümlü çocuklardan etkilenir. Onların hikayesini öğrenir. Hepsi öksüz ve kaçıp çetecilere katılmış, Yunanlılara karşı savaşırken yaralanmış, süngülenmiş, başarılar göstermiş, büyük adam görünümlü çocuklar bunlar.
Çeteler kaldırıldığında bu 3 çocuğu Mustafa Kemal kendi himayesine almış ve onun koruma ekibinin parçası olmuşlar.
Çocuklardan birisi, Amerikalı gazeteciye 'Amerika bizden yana mı, Yunana karşı mı ?' diye sorar.
Bir tanesi, 3 silahı olduğunu, bir tanesini Paşa'ya (Mustafa Kemal) hediye ettiğini, onunla Paşa'nın kendini iyi koruyacağını söyler.
Biri de Amerikalı gazetecinin yeni gördüğü otomatik tabancasını hızlıca söküp, takar, etkilenir gazeteci.
Aşağıda Mustafa Kemal'in himayesindeki 3 çocuk askerin Amerikalı gazeteci tarafından çekilmiş fotoğrafları var:
Osman Çavuş
Asker Tevfik
Asker Cemal
4) Meşhur Sultanahmet Mitinginde yüzbinlerce İstanbulluya işgal karşıtı muhteşem bir konuşma yapan kadın olan Halide Edip Adıvar, sonradan Anadolu'ya geçip Mustafa Kemal'in yanına gelmişti. Yunan mezalimini gözleyip, durum hakkında yazılar yazmıştı...Halide Onbaşı olarak dahil oldu savaşa...bu Amerikalı gazeteci Halide Onbaşı'yı atıyla birlikte fotoğraflamış Ankara'da:
5) Mustafa Kemal'den çok etkilenir bu gazeteci. Onun için 'Tarih, Mustafa Kemal Paşa'yı yeni Türk devletinin kurucusu olarak tanıyacak' diye not alır....'Böyle insanlara çok az rastlanır. Kendine güvenli, idealist, kültürlü, doğuştan lider.. Uğruna can verilebilecek bir lider… Onunla konuştum ve halkının ona neden güvendiğini anladım' der sonradan.
Mustafa Kemal'le savaşı planladığı odasında konuşur, onu fotoğraflar. Aşağıda 2. Fotoğrafda görülen Mustafa Kemal için 'sürekli tesbihiyle oynuyordu' der.
Sent from my iPad using Tapatalk